Ορθογώνιο κτήριο με κορινθιακό πρόπυλο δυτικά, υπαίθρια αυλή με στοές στις τέσσερις πλευρές, τρεις προεξέχουσες κόγχες σε κάθε μακρά πλευρά, βιβλιοθήκη, αναγνωστήρια, αίθουσες διαλέξεων.
Κτίσθηκε γύρω στο 132 μ.Χ. από τον αυτοκράτορα Αδριανό. Καταστράφηκε από τους Ερουλους (267 μ.Χ.) και στη συνέχεια ενσωματώθηκε στο υστερορρωμαϊκό τείχος. Επισκευάσθηκε από τον Ρωμαίο έπαρχο Ερκούλιο (412 μ.Χ.).
Τον 5ο αιώνα μ.Χ. στο μέσον της αυλής κτίσθηκε το τετράκογχο κτήριο παλαιοχριστιανικής εκκλησίας. Αφού αυτό καταστράφηκε στη συνέχεια κτίσθηκαν μια τρίκλιτη βασιλική (7ος αιώνας μ.Χ.) και μια μονόκλιτη (11ος αιώνας).
Επί Τουρκοκρατίας στην Βιβλιοθήκη του Αδριανού ήταν η έδρα του Τούρκου Βοεβόδα. Το 1835 κτίσθηκε ο Οθωνικός Στρατώνας στο χώρο του Βοεβοδαλικίου.
Οι πρώτες ανασκαφές έγιναν στο κεντρικό και ανατολικό τμήμα του μνημείου μετά από τη μεγάλη πυρκαγιά του 1885, οπότε κάηκε η μεγάλη Αγορά (παζάρι) και η εκκλησία της Μεγάλης Παναγιάς, που βρίσκονταν στο σημείο αυτό.
Οι ανασκαφές αυτές έγιναν από τους Doerpfeld και Κουμανούδη. Μεταξύ 1942-1950 έγιναν ανασκαφές στην ίδια περίπου θέση από τους Ιταλούς αρχαιολόγους, τον Ορλάνδο και τον Μηλιάδη. Αλλες ανασκαφές έγιναν: στο ΒΑ audiotorium και στο τετράκογχο από τον Τραυλό μεταξύ 1970-1980. Τελευταία γίνονται συστηματικές ανασκαφές στο δυτικό τμήμα του μνημείου από την Εφορεία Ακροπόλεως (1987 μέχρι σήμερα).
Αναστηλωτικές εργασίες έγιναν στον Δυτικό τοίχο (πρόσοψη) και στην κιονοστοιχία της Βασιλικής της Μεγάλης Παναγιάς (1960-1970). Το 1975-76 έγιναν εργασίες στερέωσης και συντήρησης στο πρόπυλο. Συντάσσεται μελέτη αποκατάστασης του προπύλου και της Νότιας πτέρυγας της πρόσοψης του μνημείου από την Εφορεία Ακροπόλεως.
Σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της περιοχής:
Νομός | Αττικής |
---|
Περιφέρεια | Αττικής |
Εφορεία | Α΄Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων |
Μέρες-Ωρες λειτουργίας | Καθημερινά: 08.00-15.00 |
Τηλέφωνο | 210-32.29.740 |