'Een provinciaal op een Rap Rocky'

02/03/2009 08:30

Hij voert de pikorde van het vaderlandse trainers-korps aan. Sinds 1982 is de man voortdurend onderweg als trainer en hij blijft op alle niveaus op de been; bij De Graafschap, PSV, Fenerbahçe, Valencia, Real Madrid, Real Betis Sevilla, opnieuw PSV en nu bij Chelsea. Tijdens deze periode werkte hij ook nog als bondscoach van Nederland, Zuid-Korea, Australië en tegenwoordig Rusland. Natuurlijk was hij niet overal even succesvol, maar een voortijdig vertrek schaadde zijn carrière niet. En van stress of een burn-out viel niets te bespeuren.

Het geheim van Guus Hiddink (foto) is dat hij kan delegeren en zich ondanks alle druk en belangen kan ontspannen. Als bondscoach van Oranje zagen de KNVB-bobo’s hem nooit in Zeist. Via de media vernamen ze dat hun werknemer actief was rond zijn woonboerderij in de Achterhoek. Toerend op een motor door het land van Normaal, op een mountainbike in de bossen of op de green van een golfcourse. Rond interlands was Hiddink echter nadrukkelijk aanwezig, verzamelde hij de juiste staf om zich heen en nam hij louter goede beslissingen.

Je hoeft dus blijkbaar niet 's morgens als eerste aanwezig te zijn en ’s avonds het licht uit te doen om een goede bondscoach te zijn. Dankzij zijn levensfilosofie gaat Hiddink iedere dag heel ontspannen aan het werk. Daarbij bezit hij de gave en de levenservaring overweg te kunnen met alle culturen die hij in zijn teams tegenkomt. Hiddink is het prototype van een selfmade people-manager, een coach die zowel het optimale rendement uit het individu als uit het elftal haalt. Hij is een topper in zijn vak en verdient dan ook een vermogen. President-commissaris Jan Timmer van PSV vond een salaris van één miljoen euro per jaar al een rib uit zijn lijf. In Rusland strijkt Hiddink als bondscoach zes miljoen per seizoen op en voor zijn veertien weken durende vriendendienst bij Chelsea maakt clubeigenaar Roman Abramovitsj twee miljoen over.

Dankzij zijn vakmanschap is Hiddink financieel onafhankelijk en trekt hij zich over enige tijd terug in zijn monumentale pand in de Amsterdamse grachtengordel. Het is hem allemaal overkomen, want zijn trainerscarrière was niet gepland. In zijn nadagen als voetballer bij NEC overwoog hij zelfs serieus als scheidsrechter verder te gaan en als kind wilde hij boer worden. Hij werd op 8 november 1946 geboren in de Gelderse plaats Varsseveld, als derde zoon van vader Gerrit en moeder Jo. Vanaf 1953 kregen Guus en zijn oudere broers Wim en Hans er nog drie broertjes bij: Arnold, René en Karel. Zijn vader was hoofdonderwijzer in het dorp en opa Prinsen, van moeders kant, werkte als hoefsmid. Hij was de beste vriend van Guus. Opa stond hem na schooltijd altijd in de deuropening van de smederij op te wachten, want er waren altijd nog wel een paar paarden te beslaan. En Guus voelde zich op zijn gemak tussen de dieren. Hij vertoefde vaak bij naburige boeren om te helpen melken, de varkens te voeren of het land te ploegen. Het was zijn lust en zijn leven. Daarom nam hij zich voor boer te worden.

De jonge Hiddink fietste dagelijks van Varsseveld naar de hbs in Doetinchem, maar dat was geen succes. Hij kwam niet verder dan de derde klas en zette zijn studie voort op de mulo in zijn geboortedorp. Hiddink had een onbezorgde jeugd, maar als telg uit een groot gezin kreeg hij altijd de kleding, schoenen en fietsen van zijn oudere broers. Ook moest hij een slaapkamer delen met een broer. En hoewel hij droomde van een Kreidler Florett-bromfiets, moest hij genoegen nemen met een Rap Rocky. Met zijn mulo-diploma op zak vertrok Hiddink naar Overveen, onder de rook van Haarlem, om er de CIOS-opleiding te volgen. Voetbal was zijn hoofdsport, basketbal en honkbal de bijsporten. Het waren zware tijden. De lessen begonnen ’s morgens om acht uur en ’s avonds moesten de leerlingen studeren. Leo Beenhakker, Fritz Korbach en Leen Looyen waren zijn studiegenoten. Ook op zaterdag was er tot twee uur ’s middags nog les, vervolgens haastte Hiddink zich liftend naar Varsseveld, omdat hij op zondagmiddag niet kon worden gemist als spelbepaler van de plaatselijke voetbalclub.

Hiddink debuteerde op zestienjarige leeftijd in het eerste elftal van SC Varsseveld. In 1963 toonde De Graafschap interesse voor de linkspoot, maar hij ging niet op de uitnodiging in, omdat de dorpsbevolking een overgang als verraad zag. Nadat hij als negentienjarige zijn CIOS-diploma had behaald, kwam hij alsnog bij De Graafschap terecht. Niet als speler, maar als jeugdtrainer onder Evert Teunissen. Op 26 mei 1966 trad Hiddink in dienst bij de club, waardoor hij moest stoppen als voetballer bij SC Varsseveld. Teunissen was een ideale mentor voor hem. Ze verzorgden de trainingen van het eerste elftal en de jeugd, maakten samen het clubblad en brachten dat ook nog rond. Het seizoen 1966/67 verliep desastreus voor De Graafschap; de club degradeerde naar de Tweede Divisie. Teunissen werd ontslagen, Ad Zonderland volgde hem op. Hiddink mocht blijven en maakte tijdens onderlinge partijtjes op de training indruk op de nieuwe trainer. Daardoor bood Zonderland hem een contract als speler aan. Op 13 augustus 1967 maakte Hiddink tegen Helmond Sport zijn debuut voor De Graafschap. Op De Vijverberg won de thuisploeg met 1-0 en Hiddink keek met veel ontzag op tegen de lokale vedette Joop Hartjes.

Hijzelf groeide uit tot een sierlijke nummer 10 en vertrok in 1970 voor 250 duizend gulden naar PSV. Dat bleek te hoog gegrepen. Hiddink verloor de concurrentiestrijd met clubicoon Willy van der Kuijlen, maar ook Wietse Veenstra en Gerrit van Tilburg beschikten over meer kwaliteiten. Als voetballer was Hiddink te licht voor de top, maar hij was later nog een verdienstelijke speler voor opnieuw De Graafschap, Washington Diplomats, San Jose Earthquakes en NEC. Zijn laatste twee seizoenen sleet hij weer bij zijn geliefde De Graafschap, waar hij vervolgens assistent-trainer werd.
Intussen is hij de grootste coach die het vaderlandse voetbal heeft voortgebracht. Groter zelfs dan Rinus Michels, Johan Cruijff, Dick Advocaat, Leo Beenhakker en Louis van Gaal. Zijn aanwezigheid lijkt een garantie voor succes. Zo redeneerde de rijke Rus Abramovitsj ook, nadat hij sinds Chelsea zijn eigendom is al vier coaches had versleten in de personen van Claudio Ranieri, José Mourinho, Avram Grant en Luiz Felipe Scolari.

Hiddink ziet zijn interimperiode in Londen als een goed betaald feestje, want welke coach wil nou níét werken met de verdedigers John Terry en Alex, de middenvelders Michael Ballack en Frank Lampard en de aanvallers Didier Drogba en Nicolas Anelka? De spelers van Chelsea passen perfect in zijn voetbalfilosofie. Hiddink bouwt zijn elftal op vanuit een sterk fundament, het centrum van de verdediging. Met Alex en Terry wordt hij op zijn wenken bediend. Angst voor prestigeverlies kent Hiddink niet. De Engelse titel lijkt onhaalbaar, maar hij wil met Chelsea wél opnieuw de Champions League halen en hij zou graag voor de tweede keer de Europa Cup I winnen.

Aan zijn succesverhaal lijkt geen eind te komen. In Gwangju heet het World Cup Stadium intussen het Guus Hiddink Stadion, hij werd zes keer kampioen van Nederland met PSV, veroverde de Europa Cup I met de Eindhovenaren en haalde vier KNVB-bekers naar het Philips Stadion. Met Real Madrid won hij de Wereldbeker, hij kreeg twee Rinus Michels Awards en presteert in alle hoeken van de wereld goed als bondscoach. Guus Hiddink doet aan Holland promotion. Vóór 1974 werd de wereld overspoeld door Engelse en Duitse trainers. Na het Totaalvoetbal van Oranje lagen ook de Nederlandse coaches plotseling goed in de markt. Nu maakt Hiddink de weg vrij voor zijn collega’s. Hij kan zich als trainer onafhankelijk opstellen. In de Engelse media liet hij meteen weten dat hij zich absoluut niet laat beïnvloeden door bestuursleden of een rijke clubeigenaar. Hiddink maakt de opstelling, hij bepaalt alles bij een van de grootste clubs ter wereld. En vervolgens gaat hij weer vrolijk met Rusland naar het WK van 2010 in Zuid-Afrika. Niet slecht voor een modale voetballer uit de Achterhoek. Een provinciaal op een Rap Rocky die droomde van een bestaan als boer.