Overbelastverklaringen

Tijdens het jaardienstverdelingsproces of bij een prognose van capaciteitsaanvragen voor de nabije toekomst, kan ProRail capaciteitsknelpunten tegenkomen. Deze ontstaan als de capaciteitsgrenzen van het spoor zijn bereikt, maar ook als bijvoorbeeld de maximaal toegestane geluidnorm is bereikt, of als de spoorwegveiligheid of externe veiligheid in het geding komt. Deze begrenzingen kunnen ertoe leiden dat ProRail delen van de infrastructuur overbelast verklaart. Binnen zes maanden na deze verklaring stelt ProRail een capaciteitsanalyse op. Vervolgens overlegt ProRail met betrokken gerechtigden en stelt het binnen zes maanden na afronding van de capaciteitsanalyse een capaciteitsvergrotingplan op. Met een kosten-batenanalyse bepaalt ProRail voor dit plan de meest kosteneffectieve oplossing. Oplossingen kunnen worden gevonden in een aanpassing van de infrastructuur, maar ook in aanpassing van de dienstregeling.

Capaciteitsanalyses

Capaciteitsanalyses en capaciteitsvergrotingsplannen worden gemaakt als: 

• tijdens de capaciteitsverdeling over Basis Uur Patroon (BUP) en jaardienst blijkt dat het onmogelijk is de capaciteitsaanvragen van spoorwegondernemingen (SWO's) te honoreren. Als tijdens het verdelingsproces blijkt dat capaciteitsaanvragen niet adequaat zijn afgehandeld, verklaart ProRail de bewuste infrastructuur overbelast;
• er tijdens ontwerpen van toekomstige dienstregelingen knelpunten worden vastgesteld bij de infrastructuurcapaciteit, of als uit vooraf toetsen van de milieubelasting of achteraf monitoren een overschrijding van de milieucapaciteit wordt verwacht. In die gevallen verklaart ProRail de bewuste infrastructuur overbelast. 

Capaciteitsvergrotingsplannen

Als de bewuste infrastructuur overbelast is verklaard, analyseert ProRail vervolgens de situatie op de betreffende baanvakken. De onderzoeksresultaten worden vastgelegd in een capaciteitsanalyse. Afhankelijk van het besluit op basis van zo'n analyse, volgt onderzoek naar mogelijkheden naar capaciteitvergroting van het baanvak.  Het resultaat komt in een capaciteitsvergrotingsplan.

In het capaciteitsvergrotingsplan staan zowel conventionele als innovatieve oplossingen, zoals re-routing, re-timing van dienstregelingspaden, fysieke uitbreidingen van infrastructuur, maar ook een ander gebruik van de infrastructuur. Een capaciteitsvergrotingsplan bevat een advies van ProRail Capaciteitsmanagement over de voorkeursvolgorde van de genoemde oplossingen. ProRail Capaciteitsmanagement maakt het besluit om al dan niet een specifieke oplossingsrichting uit te laten voeren schriftelijk kenbaar aan alle door ProRail erkende spoorwegondernemingen in Nederland en aan de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa).

Beschikbare overbelastverklaringen, capaciteitsanalyses en capaciteitsvergrotingsplannen

ProRail stelt capaciteitsanalyses en capaciteitsvergrotingsplannen op sinds 2005, volgens de wet die sinds 1 januari van dat jaar van kracht is. De wet- en regelgeving voor capaciteitsanalyses en -vergrotingsplannen staat in de bijlage bij de capaciteitsanalyses (zie hieronder).

Via de onderstaande verwijzingen zijn overzichten van overbelastverklaringen en de daarbij behorende capaciteitsanalyses en capaciteitsvergrotingsplannen per dienstregelingjaar in te zien.