Snelheden van boven 160 km/uur, maar zeker van 300 km/uur, stellen hoge eisen aan treinen. Door de hoge snelheden is het voor de piloot, zoals de machinist van een hogesnelheidstrein wordt genoemd, bijvoorbeeld onmogelijk om seinen langs de baan te kunnen lezen. Daarvoor is de snelheid te hoog. Er staan om die reden dan ook geen seinpalen langs de Hogesnelheidslijn (HSL). De machinist krijgt informatie door via computergestuurde cabinesignalering op basis van radiocommunicatie: GSM for railways (GSM-R). 
 
Via GSM-R krijgt een hogesnelheidstreinpiloot continu baanvakinformatie op de boordcomputer in de trein. Speciaal op elkaar afgestemde beheers- en beveiligingssystemen controleren de snelheid van de trein en kijken of het volgende deel van de HSL vrij is. Alles wat er voor en achter de trein gebeurt, is te zien op deze boordcomputer. Indien nodig, grijpt het systeem automatisch in.

Het ultramoderne, geavanceerde beveiligingsysteem van de HSL voldoet aan de nieuwste Europese normen: European Rail Traffic Management System (ERTMS). ERTMS is het geheel aan Europese specificaties op gebied van treinmanagement, veiligheid en communicatie van spoorwegverkeer. Het wordt dé Europese standaard voor een nieuw, universeel systeem voor de beveiliging van treinen en de spoorbaan. Dankzij deze standaard sluiten alle treinbeveiligingssystemen binnen het Europese netwerk van hogesnelheidslijnen naadloos op elkaar aan. Hierdoor kan de hogesnelheidstrein in alle deelnemende landen zijn weg veilig vervolgen. De HSL-Zuid is de eerste die grensoverschrijdend gebruik maakt van ERTMS.

Bekijk het factsheet 'Innovatie en Veiligheid' (pdf)

Aansluitingen op bestaand spoor

De Nederlandse hogesnelheidslijn heeft naast aansluiting op België ook vijf aansluitingen op het bestaande spoor: bij Breda, Zevenbergschen Hoek, Rotterdam Lombardije, Rotterdam-Noord en Hoofddorp. Daar zullen zowel ‘gewone’ treinen als hogesnelheidstreinen gebruik maken van een baanvak. Op deze baanvakken moeten de bestaande beveiligingssystemen (EBS) en ERTMS gekoppeld worden; de ‘gewone’ beveiliging wordt op het moment dat er een hogesnelheidstrein aan komt ‘vertaald’ naar ERTMS.