Πλωτίνος (204 - 270 μ.Χ.)


Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια, όπου έμεινε μέχρι το 242, ήταν μαθητής του Αμμώνιου Σακκά και εξελίχθηκε σε κυριότερο εκπρόσωπο του Νεοπλατωνισμού. Πήρε μέρος στην εκστρατεία του αυτοκράτορα Γόρδη εναντίον των Περσών και στη συνέχεια εγκαταστάθηκε στη Ρώμη, όπου το έτος 244 ίδρυσε και λειτούργησε μία δική του φιλοσοφική σχολή. Η επιρροή του ήταν για κάποιο διάστημα τόσο μεγάλη, ώστε ο αυτοκράτορας Γαλιανός πρότεινε να του διαθέσει τα μέσα για να ιδρύσει μία δική του πόλη. Αυτή η πόλη θα ονομαζόταν «Πλατωνόπολις» και θα διοικείτο κατά την ιδανική «Πολιτεία» του Πλάτωνα. Ο Πλωτίνος, ο οποίος ζούσε σε τέτοιο υψηλό επίπεδο πνευματικότητας, ώστε να ντρέπεται για το σώμα του, περιοριζόταν αρχικά σε προφορική διδασκαλία. Αργότερα άρχισε να καταγράφει τη φιλοσοφία του. Αυτές τις καταγραφές επεξεργάστηκε ο μαθητής του Πλωτίνου, Πορφύριος και τις εξέδωσε σε 9 βιβλία.

Ταυτιζόμενος με τον Πλάτωνα, θεωρεί ο Πλωτίνος ότι η πραγματικότητα αποτελείται από διάφορες βαθμίδες. Ο περιορισμένος χώρος που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας, δεν αποτελεί την πραγματικότητα. Τα επιμέρους τυχαία πράγματα, τα οποία αντιλαμβανόμαστε καθημερινά, υπάρχουν λόγω της συμμετοχής τους σε θεμελειώδεις αρχές. Αυτές οι αρχές αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις όλων των πραγμάτων. Η ύψιστη αρχή ή το τελευταίο αίτιο όλων των άλλων πραγμάτων ονομάζει ο Πλωτίνος το Ένα. Το Ένα δεν απαρτίζεται από το σύνολο των επιμέρους πραγμάτων, αλλά είναι μία πλήρης αδιαφοροποίητη ενότητα που αποτελεί προϋπόθεση για την πολλαπλότητα των διαφορών, οι οποίες προκύπτουν στα χαμηλότερα επίπεδα της πραγματικότητας.

Η λογική περιέχει ένα δυαδισμό, ο οποίος δεν συμβιβάζεται με την ιδέα της πλήρους ενότητας. Στο Ένα δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν ζωή, δραστηριότητα και θέληση, επειδή όλα αυτά τα χαρακτηριστικά προϋποθέτουν μία σχέση προς κάτι άλλο, το οποίο αυτοπεριέχεται, πράγμα που δεν είναι δυνατόν.