Πλούταρχος (~50 - 125 μ.Χ.)


Γεννήθηκε στη Χαιρώνεια της Βοιωτίας από οικογένεια εύπορη και αριστοκρατική. Σπούδασε φιλοσοφία στην Ακαδημία του Πλάτωνα και ταξίδεψε στην Αλεξάνδρεια και στη Ρώμη, όπου έμεινε αρκετά χρόνια και σχετίστηκε με την αυλή του αυτοκράτορα Τραϊανού, για να γίνει αργότερα δάσκαλος του μετέπειτα αυτοκράτορα Αδριανού. Στη Ρώμη, όπου έζησε, τού δόθηκε η ευκαιρία να συμβουλευτεί τα αρχεία της πόλης, τα οποία χρησιμοποίησε ως πηγή για τη συγγραφή του έργου του «Παράλληλοι βίοι». Ο Τραϊανός τού παραχώρησε πολιτικό αξίωμα στην Ιλλυρία. Αλλά και οι συμπατριώτες του τον τίμησαν με διάφορα αξιώματα, όπως του άρχοντα και του ιερέα του Πύθιου Απόλλωνα, ενώ για μεγάλο διάστημα υπήρξε επιμελητής των Πυθικών αγώνων. Ο Πλούταρχος είχε τέσσερις γιους, από τους οποίους ο ένας, ο Πλούταρχος ο νεώτερος, δημοσίευσε τα ανέκδοτα του πατέρα του. Ως άνθρωπος περιγράφεται αυτός ο σημαντικός ιστορικός, βιογράφος και ηθικοφιλόσοφος, ήρεμος, ευγενής, λιτός και φιλάνθρωπος.

Από τα έργα του Πλουτάρχου σώθηκαν 50 «Βίοι» και τα «Ηθικά», δηλαδή συνολικά 83 πραγματείες με ποικίλο περιεχόμενο, από τις οποίες μερικές θεωρούνται νόθες. Είναι τέτοιος δε ο πλούτος των γνώσεων στα συγγράμματά του, ώστε από αυτά μαθαίνουμε για την αρχαιότητα περισσότερα από ότι από οποιονδήποτε άλλο συγγραφέα. Ο Πλούταρχος κατατάσσεται στους ιστορικούς για τους «Παράλληλους Βίους» του, οι οποίοι είναι 23 ζεύγη. Σε κάθε ζεύγος βιογραφεί δύο επιφανείς άνδρες, έναν Έλληνα και ένα Ρωμαίο, τους οποίους στο τέλος παραλληλίζει και συγκρίνει και έτσι αιτιολογείται ο τίτλος του βιβλίου του. Συγκεκριμένα, συγκρίνει μεταξύ τους τον Αλέξανδρο με τον Καίσαρα, το Δημοσθένη με τον Κικέρωνα, το Θεμιστοκλή με τον Κάμιλο, τον Αριστείδη με τον Κάτωνα κλπ.

Ο συγγραφέας άντλησε την ιστορική ύλη από ελληνικές και ρωμαϊκές πηγές, οι περισσότερες από τις οποίες χάθηκαν στους επόμενους αιώνες, κυρίως με την πυρπόληση των βιβλιοθηκών από τους χριστιανούς. Γι' αυτό τα συγγράμματα του Πλούταρχου απέκτησαν σημασία πρωτογενών πηγών. Οι «Παράλληλοι Βίοι» βρήκαν πάμπολλους αναγνώστες και θαυμαστές σ' όλους τους πολιτισμένους λαούς, ιδίως στη σχολική εκπαίδευση, γιατί οι περιγραφές του Πλούταρχου έχουν γλαφυρό ύφος και ηθικοπλαστικό χαρακτήρα.